Rodzaje sądowych postępowań restrukturyzacyjnych
Dłużnik niewypłacalny (bądź zagrożony niewypłacalnością) będący przedsiębiorcą może uniknąć ogłoszenie upadłości, poprzez zawarcie układu ze swoimi wierzycielami w ramach procedury postępowania restrukturyzacyjnego. Ustawa Prawo Restrukturyzacyjne (tj. Dz. U. z 2020 r., poz. 814) przewiduje 4 odrębne rodzaje takiego postępowania:
- postępowanie o zatwierdzenie układu;
- przyspieszone postępowanie układowe;
- postępowanie układowe;
- postępowanie sanacyjne.
Każde z nich charakteryzuje się innymi atrybutami, które determinują jakie postępowanie będzie najbardziej korzystne dla danego przedsiębiorcy (w zależności od stopnia i formy jego kłopotów finansowych). Pamiętać należy, że celem wszystkich wyżej wymienionych postępowań restrukturyzacyjnych jest zawarcie układu z wierzycielami dłużnika, który zazwyczaj przewiduje częściowe umorzenie jego długów.
I. Postępowanie o zatwierdzenie układu
Postępowanie o zatwierdzenie układu jest zdecydowanie najmniej skomplikowanym postępowaniem restrukturyzacyjnym. Normy prawne regulujące te postępowanie powodują, że powinno one zakończyć się szybszym – w porównaniu do pozostałych rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych – przyjęciem układu. Polega ono na dowolnym wybraniu przez dłużnika osoby nadzorcy układu (zazwyczaj poprzez zawarcie umowy z doradcą restrukturyzacyjnym), który zbiera głosy wierzycieli, którzy opowiadają się „za” lub „przeciwko” układowi. Układ zostaje przyjęty jeżeli „za” układem opowie się większość wierzycieli, mających łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności uprawniających do głosowania (ilość głosów konieczna do uchwalenia układu jest taka sama w każdym rodzaju postępowania). Następnie Sąd powinien w terminie dwóch tygodni od złożenia wniosku o zatwierdzenie układu wydać postanowienie w przedmiocie jego zatwierdzenia.
Warto zaznaczyć że największą wadą tego rodzaju postępowania był brak wstrzymania postępowań egzekucyjnych prowadzonych przeciwko dłużnikowi. Wada ta uległa temporalnej zmianie w ramach Ustawy z dnia 19.06.2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz. U. z 2020 r. poz. 1086) (tzw. Tarcza antykryzysowa 4.0.). Wprowadziła ona regulację, zgodnie z którą wobec dłużnika, który obwieścił w MSiG informację o otwarciu wobec niego postępowania o zatwierdzenie układu nie może być wszczęte postępowanie egzekucyjne, a wszczęte postępowanie egzekucyjne ulegają zawieszeniu z mocy prawa. Regulacja ta ma jednak charakter okresowy (na dzień sporządzania niniejszego opracowania przepisy przewidują wyżej opisane skutki do 30.06.2021 r.).
II. Przyspieszone postępowanie układowe
Przyspieszone postępowanie układowe może być prowadzone jeżeli suma wierzytelności spornych nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. Postępowanie to różni się od „zwyczajnego” postępowania układowego głównie uproszczoną procedurą sporządzania przez Nadzorcę Sądowego spisu wierzytelności i jego zatwierdzenia przez Sędziego Komisarza. Zasadniczo uproszczenie to sprowadza się do uniemożliwienia wierzycielom składania sprzeciwów co do umieszczenia ich wierzytelności na spisie wierzytelności.
III. Postępowanie układowe
Postępowanie układowe (podobnie jak przyspieszone postępowanie układowe) może być prowadzone jeżeli suma wierzytelności spornych przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. Poza tym instrumenty prawne, które się stosuje w ramach tej formy restrukturyzacji są niemal tożsame z tymi stosowanymi w ramach Przyspieszonego Postępowania Układowego.
IV. Postępowanie sanacyjne
Postępowanie sanacyjne jest z pewnością najdalej idącym rodzajem postępowania, jeżeli chodzi o ilość instrumentów prawnych, które można zastosować w toku restrukturyzacji. Ustawodawca przewidział, że uprawnienie do dysponowania tymi instrumentami będzie głównie w rękach zarządcy masy sanacyjnej, którego zadaniem jest podejmowanie czynności polegających na „uzdrowieniu” przedsiębiorstwa. Nie zawsze to jednak oznacza pobawienia dłużnika zarządu własnego nad przedsiębiorstwem (bardzo często sądy zezwalają dłużnikom na wykonywanie zwykłego zarządu nad częścią lub całością przedsiębiorstwa). Zarządca pełni w tym postępowaniu podobną funkcję jak osoba nadzorcy sądowego w pozostałych rodzajach restrukturyzacji, z tym zastrzeżeniem, że zakres czynności, które może podejmować jest znacznie szerszy.
V. Podsumowanie
Wybór odpowiedniego dla dłużnika rodzaju postępowania powinien być poprzedzony rzetelną analizą sytuacji gospodarczej przedsiębiorstwa. W takiej analizie dłużnik powinien w szczególności uwzględnić, czy są prowadzone wobec niego postępowania egzekucyjne oraz które z jego wierzytelności są sporne i jaki procent całości zobowiązań dłużnika stanowią. Już bowiem samo zajęcie konta bankowego przez komornika może znacznie utrudnić prowadzenie działalność gospodarczej. W celu dopasowania odpowiedniego postępowania zalecamy skorzystanie z pomocy prawników Kancelarii FKK specjalizujących się w dziedzinie prawa restrukturyzacyjnego.
